Một số thông tin dự báo tình hình thị trường tháng 10 và năm 2014.

Thị trường xuất khẩu của cá tra đang gặp khó, hàng loạt các rào cản được các nước dựng lên về kiểm soát dư lượng kháng sinh trong sản phẩm thủy sản, thuế chống bán phá giá,… đã ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Cá tra lại bị kiểm tra chất lượng nhiều hơn bất kỳ loài cá nào với khoảng 27 thông số mà thanh tra các nước châu Âu vừa đưa vào áp dụng.

Các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã tìm cách chuyển hướng sang các thị trường dễ tính ở các nước ASEAN, Trung Quốc, Brazil, Colombia, Arab… do các nước nói trên chưa đặt ra các rào cản kỹ thuật nghiêm khắc. Tuy nhiên điều này chưa phải là lối ra tích cực vì sản lượng tăng, nhưng giá trị không tăng tương ứng.

Mặt khác, cá tra cũng đang bị chia sẻ thị phần với các loại cá thịt trắng khác như giống cá alaska pollock. Và Ấn Độ, Indonesia đang phát triển nhanh đàn cá tra với sản lượng lên đến cả triệu tấn khiến Việt Nam mất dần thế độc quyền về loại cá này. VASEP cũng dự báo xuất khẩu cá tra sẽ tiếp tục xu hướng sụt giảm trong những tháng cuối năm nay do nhu cầu của thị trường nhập khẩu chưa được cải thiện.

Mặc dù bị vướng vấn đề sử dụng kháng sinh Oxytetracycline (OTC) từ những đợt kiểm tra gắt gao của Nhật, nhưng xuất khẩu tôm vẫn tiếp tục duy trì được “phong độ” tốt mà theo đánh giá của VASEP, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2014 vẫn ổn định và tăng trưởng nhờ vào mặt hàng tôm.

Hàng loạt các thị trường xuất khẩu trọng điểm của mặt hàng tôm đều có sự tăng trưởng tốt. Theo đó, 6 tháng đầu năm 2014, thị trường Mỹ đạt 527,7 tỷ USD, tăng 9,2%. Mặc dù xuất khẩu tôm sang thị trường Nhật cũng bị suy giảm do quy định kiểm tra kháng sinh OTC, nhưng vẫn đạt giá trị 311,1 triệu USD tăng 5,9%, thị trường EU (287,5 triệu USD, tăng 8,3%), thị trường Trung Quốc và Hồng Kông có mức tăng trưởng mạnh nhất với 44,9%, đạt 212,9 triệu USD,…

Ngoài ra giá trị kim ngạch tăng do sự cộng hưởng giá nhập khẩu thị trường tôm thế giới tăng mạnh. Trong khi đó, sản lượng tôm ở một số thị trường xuất khẩu lớn của châu Á như: Thái Lan, Ấn Độ và Trung Quốc vẫn chưa hồi phục do dịch EMS (hội chứng hoại tử gan tụy cấp), cho nên tôm Việt Nam đã trở thành nguồn cung cấp chính cho các nước nhập khẩu.

Theo VASEP, 6 tháng đầu năm 2014, xuất khẩu tôm đã đạt gần 1,8 tỷ USD và dự kiến, xuất khẩu tôm cả năm 2014 có thể vượt mức 3,5 tỷ USD nếu kiểm soát tốt dịch bệnh và thị trường thuận lợi.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Việt Nam vừa thỏa thuận ký hợp đồng cung cấp cho phía Philippines 200.000 tấn gạo 25% tấm với giá tương đương 475 USD/tấn; cung cấp cho phía Indonesia 200.000 tấn gạo (trong đó 50.000 tấn gạo 5% tấm với giá 443,5 USD/tấn (FOB) và 150.000 tấn gạo 15% tấm với giá 442,1 USD/tấn). Dự kiến số gạo này sẽ giao từ tháng 10 - 12/2014. Như vậy, số lượng hợp đồng chưa được thực hiện vẫn còn nhiều, chủ yếu Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Indonesia... Cân đối nguồn cung sản xuất trong nước, dự kiến cả năm Việt Nam xuất khẩu đạt 6,3 triệu tấn gạo (không bao gồm lượng gạo xuất qua biên giới).

Thị trường gạo thế giới đang có chiều hướng tích cực với nhu cầu tăng từ các nước Đông Nam Á, kết hợp với nguồn cung cấp hạn chế vào thời gian giáp vụ mùa nên giữ giá thị trường ổn định ở mức cao.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, nhu cầu nhập khẩu từ các nước Đông Nam Á sẽ quyết định xu hướng thị trường từ nay đến cuối năm. Cụ thể: Philippines có nhu cầu nhập 500.000 tấn trong những tháng cuối năm (hiện tại đã nhập của Thái Lan 300.000 tấn, Việt Nam 200.000 tấn và có nhu cầu nhập thêm cho đầu năm sau); Indonesia có nhu cầu nhập khẩu từ 400.000 - 500.000 tấn từ nay đến cuối năm (tuần trước vừa thỏa thuận nhập khẩu 200.000 tấn của Việt Nam); Malaysia đang chờ thực hiện các hợp đồng đã ký và thông thường nhu cầu sẽ trở lại vào cuối năm để thực hiện kế hoạch nhập khẩu cho năm sau; Châu Phi đang gặp vấn đề nghiêm trọng đối với virus Ebola làm ảnh hưởng đến sản xuất và thương mại gạo với khu vực này; Trung Quốc là ẩn số cho nhu cầu từ nay đến cuối năm, sau khi đã tăng cường kiểm soát nhập khẩu qua biên giới...

Mặc dù hiện tại giá lúa, gạo trong nước đã giảm nhẹ nhưng dự báo sẽ tăng vào thời điểm giáp hạt vì vụ hè thu cơ bản đã thu hoạch xong, nguồn cung cấp không còn nhiều và mức tồn kho thấp trong khi nhu cầu xuất khẩu cho các tháng cuối năm tăng mạnh.

Theo dự báo của Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), xuất khẩu của Việt Nam có thể tăng từ 30 đến 40% khi Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam – EU được ký kết. Xuất khẩu của Việt Nam sang EU dự đoán tăng 30-40%, nhập khẩu từ EU tăng 25-35%. Ngoài ra, FTA Việt Nam- EU có hiệu lực tạo điều kiện cho Việt Nam có được lợi thế cạnh tranh tốt hơn, thu hút hơn nữa nguồn vốn FDI từ EU. FTA Việt Nam – EU được ký kết tạo điều kiện cho hàng xuất khẩu Việt Nam sang EU nhiều hơn. EU sẽ xuất nhiều hàng công nghệ cao sang Việt Nam trong khi đó, Việt Nam sẽ xuất nhiều hàng dệt may, da giày, gạo, cà phê, mật ong, thủy sản…sang EU.